Midyat, Güneydoğu bölgemizin inanılmaz tarihine sahip bir ilçesidir. Mardin, Güneydoğuda ki diğer illere göre en çok turist alan bölge özelliğindedir.
Mardin ilinin bir ilçesidir. Dinlerin (islam, Hristiyanlık, Ezidilik) ve dillerin (Türkçe, Kürtçe, Arapça ve Süryanice) buluşma noktasıdır Midyat. Mö 9. yüzyıl Asur tabletlerinde Matiate olarak tanımlanmaktadır. \”Matiate\” Aramice/Süryani bir ad ve \”mahallesim\”, \”vatanım\”, manasına gelir. Asur kralı ıı. Asur Nasırpal devir Abidin\`in Aramileri talan ettikten sonra, bu savaşın tarihsel tablalar yazılmıştır. Midyat\`taki ilk Süryani Hristiyanlar da mağaralarda yaşardı. Midyat tarih boyunca oldukça çok kez kuşatılıp talan edilmiştir. Son olarak ı. Dünya Savaşı\`nın karanlık günlerinde, \”Ferman\” yılında, kasaba sakinlerinin üçte ikisi yaşamını kaybetmiştir. fakat 1930 yılından sonra kasaba tekrardan canlanmış: Kiliseler, evler ve bazı mekanlar onarılmıştır. Ondan sonra yerleşim düzeni zamanla oturmaya başlamıştır.
ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1070 metredir. Mardin ilinin en geniş ve nüfus bakımından en kalabalık ilçelerinden biridir. ilçeye bağlı 43 köy ve mezraa bulunur. Midyat\`da Müslüman olarak Kürtler, Türkler ve Araplar yaşamaktadırlar Din ve grupları ise Hristiyan. Dinine mensup Süryaniler, Ermeniler ve Keldaniler yaşamakta bu dil grupları mezhep şekilde aralarında Katolik, Ortodoks ve Protestan olmak üzere üç mezhebe ayrılırlar. Hristiyanlar kendi aralarında çok az sayıda olmak kaydı ile Süryanice konuşmaktadır, Keldanice ve Ermenice bu bölgede unutulmuş lisan gruplarıdır ve konuşulmamaktadır. Midyat\`da bu dinlerin yanı dizi sayıları çok aşırı az olmakla birlikte Ezidi dinine mensup bireyler da yaşamaktadırlar. Bu nedenle Midyat\`a \”Diller ve Dinler şehri\” deriz.
Süryanilerin milattan önceki tarihleri, eski Mezopotamya\`da yaşayan ulusların tarihidir. Süryani halkının kökleri de eski Mezopotamya\`nın en eski tarihsel zamanına kadar inmektedir.
Yukarı Mezopotamya\`nın yazılı tarih evresi yalnız Asurlar ile başlar. Mö 3000\`lerde Sümer\`in kuzeyinde yer alan Asurlar ve Akadlar, Fırat\`ın orta kesiminde, aşırı sayıda müstakil site devletleri kurmuşlardır. Buradaki halk, Sümerlere benzeyen bir medeniyetten oluşmaktadır. Bu kabile, bir Sami dili olan Asurca ve Akadça/Aramice konuşuyordu.
iki yerleşim biriminden oluşan, dinlerin ve dillerin birleşme noktası, “Gelen ağlar giden ağlar\” sloganı ile adeta özdeşleşen Midyat Güneydoğu Anadolu bölgesinin en modern ilçelerinden biridir. 1990`lı senelerden itibaren okur yazarlık oranında büyük bir ilerleme yaşanmıştır. Geçim kaynağı ziraat ve hayvancılıktır. 2000\`li yıllardan itibaren ilçede çekilen dizi Film ve Sinema Prodüksiyonları yardımıyla unutulmakta olan Midyat\`ta yaşayan bütün toplulukların ortak ederi olan Telkari (Gümüş işleme) sanatında büyük gelişme yaşanarak bu sanat yine canlanmakta olup sanayi haline getirilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmalar iç ve hariç turizmin ilerleme katetmesine de katkı sağlamıştır. Midyat\`a özgü mimarisi olan ve adını gene Midyat\`tan alan \”Midyat Evleri”ni süsleyen \”Taş işleme Sanatı\” (Nahid) da Midyat\`ta yaşayan bütün toplumların müşterek ederi şekilde ayrı bir önem taşımaktadır.
